In veel bedrijven is de aanpak van gevaarlijke stoffen versnipperd. Diverse afdelingen hebben te maken met gevaarlijke stoffen, maar iedere afdeling houdt zijn eigen gegevens bij. Communicatie tussen afdelingen vindt ook niet altijd (gestructureerd) plaats. Dit brengt risico’s met zich mee.

Seveso-bedrijven

In Nederland zijn er ruim 400 Seveso-bedrijven, van een groot chemiebedrijf tot een relatief kleine opslag van brandbare stoffen. Wanneer uw bedrijf valt onder de Seveso-richtlijn of de verplichting heeft tot een Aanvullende Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (ARIE), gelden strenge verplichtingen om zware ongevallen te voorkomen.

Onze adviseurs helpen bij de technische, beleidsmatige en organisatorische vraagstukken. Bijvoorbeeld bij het opstellen van een veiligheidsrapport (VR) of het inrichten van het veiligheidsbeheerssysteem (VBS). 

Wat zijn de uitdagingen voor de industrie?
Gevaarlijke stoffen, vrijwel elk bedrijf heeft ze in huis. Een gebruikelijke routing van deze stoffen in een bedrijf is de volgende: een stof wordt ingekocht, aangeleverd en opgeslagen. Vervolgens wordt de gevaarlijke stof in het proces gebracht en wordt ermee gewerkt, waardoor medewerkers mogelijk worden blootgesteld aan deze stof. Daarna verlaat de stof het bedrijf weer, in een product, of via water-, lucht- of afvalstroom.

Voor deze activiteiten geldt een breed scala aan wet- en regelgeving, waarop wordt toegezien door diverse instanties. Zowel de interne organisatie ten aanzien van gevaarlijke stoffen als het toezicht erop blijkt in de praktijk vaak gefragmenteerd. Deze punten bemoeilijken een integrale aanpak. 

Breed scala aan wet- en regelgeving
Voor het werken met gevaarlijke stoffen moet u voldoen aan de Arbowet en aan REACH. Hierbij zijn de aard, mate en duur van de blootstelling van belang. Voor het lozen van gevaarlijke stoffen via het riool is de Wabo leidend. Hiervoor zijn andere aspecten van belang, bijvoorbeeld of de stof al dan niet PBT[1]-eigenschappen heeft.

Het vervoer van stoffen moet voldoen aan het ADR. De vrijgestelde hoeveelheid van een product is hierbij van belang, omdat niet aan aanvullende voorwaarden hoeft te worden voldaan als de hoeveelheid van de te vervoeren stof onder deze waarde blijft.

Voor de opslag van verpakte gevaarlijke stoffen gelden de eisen beschreven in PGS 15, waarnaar verwezen wordt vanuit de Besluit activiteiten leefomgeving en de Arbowet. Hierbij is het begrip stoffenscheiding van belang. Dit houdt bijvoorbeeld in dat zuren en basen niet bij elkaar mogen worden opgeslagen, omdat deze met elkaar kunnen reageren.

Verschillende afdelingen 
Door deze diversiteit in behandeling van en omgaan met stoffen, is het goed mogelijk dat in een bedrijf verschillende afdelingen zich bezig houden met specifieke onderdelen van het ‘gevaarlijke stoffen-proces’. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat de opslag van stoffen wordt geregeld door de afdeling milieu. Het vervoer van de stoffen door de afdeling logistiek en het veilig werken met stoffen door de afdeling HRM. Iedere afdeling heeft oog voor de wet- en regelgeving voor een specifiek aspect van het proces. Met elk hun eigen stoffenregistratiesysteem om bij te houden. Maar een uniform overzicht van relevante parameters ontbreekt.

Daarnaast is de communicatie tussen de verschillende afdelingen niet in alle gevallen optimaal. En zo kan het gebeuren dat een nieuwe stof wordt ingekocht, bijvoorbeeld door de afdeling R&D, zonder dat dit bekend is bij andere afdelingen.

Verschillende toezichthouders
Wat het ook niet makkelijker maakt, is dat de toezichthoudende taken versnipperd zijn. Zo houdt de inspectie SZW toezicht op naleving van de Arbowet, maar ook op bepaalde aspecten van PGS 15 en het voorbereid zijn op calamiteiten. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) kijkt of het transport van gevaarlijke stoffen verloopt zoals beschreven in het ADR.

De Omgevingsdienst controleert of er wordt voldaan aan de eisen van emissie naar het milieu, maar ook op naleving van PGS 15 en op preventieve maatregelen tegen calamiteiten. Dit houdt in dat de medewerker of afdeling die verantwoordelijk is voor opslag van gevaarlijke stoffen, inspectie kan krijgen van zowel de inspectie SZW als van de Omgevingsdienst.

Visie KWA op gevaarlijke stoffen
Om veilig te werken voor mens en milieu en om in compliance te zijn, is een integrale aanpak met het werken van gevaarlijke stoffen belangrijk.

Een voorbeeld. Het vervangen van een stof door de ene afdeling kan gevolgen hebben voor de andere afdelingen en risico’s met zich meebrengen. Bijvoorbeeld: het vervangen van een product met kankerverwekkende en bijtende eigenschappen, door een stof met brandbare eigenschappen. Uiteraard is die verandering goed voor medewerkers die met die stof werken. Echter, voor de opslag van het product heeft dit gevolgen, omdat er nu brandwerende voorzieningen moeten worden getroffen. En voor het transport kan gelden dat van het nieuwe product een kleinere hoeveelheid tegelijkertijd vervoerd mag worden, omdat er vanuit ADR andere eisen worden gesteld.

Een integrale aanpak van gevaarlijke stoffen
Maar hoe komt een bedrijf nu tot een integrale aanpak van de organisatie rond gevaarlijke stoffen? Hiervoor hebben we een stappenplan opgesteld dat bij veel bedrijven toepasbaar is.

Het doorlopen van deze 3 stappen laat de aanpak van gevaarlijke stoffen meer integraal verlopen. Inzicht in processen, goede communicatie tussen afdelingen en centrale coördinatie zijn daarbij cruciale factoren, die leiden tot een transparante routing van gevaarlijke stoffen het bedrijf in, het bedrijf door en het bedrijf uit.

Vakartikel gevaarlijke stoffen Safety Magazine
Wij hebben een artikel geschreven voor Safety Magazine waarin de 3 stappen naar een integrale aanpak staan beschreven.

Lees hier het artikel in Safety magazine.