Uw bedrijf moet invulling geven aan verschillende onderdelen van het explosieveiligheidsbeleid. Dit om te voldoen aan he...
11-01-2021
08-04-2019
De gevaren van stof en hoe u die gevaren voorkomt.
Kan stof voor gevaar zorgen binnen uw bedrijf? Dat hangt er vanaf. Wat voor soort stof het is bijvoorbeeld. En of u het op de juiste manier laat opruimen. In dit artikel gaan we uitgebreid in op de gevaren van stof én hoe u die gevaren kunt voorkomen door de juiste manier van schoonmaken toe te passen.
Stof komt op veel werkplekken voor. Het komt uit de installatie of het komt vrij door bepaalde werkzaamheden. Stof kan voor verschillende gevaren zorgen. Het kan brandbaar zijn en voor een explosieve atmosfeer zorgen, maar het kan ook voor gezondheidsschade bij medewerkers zorgen. Een explosie heeft een direct effect op de veiligheid van de medewerkers. De gezondheidsschade heeft over het algemeen een uitgesteld effect en kan voor chronische aandoeningen zorgen. Beide effecten zijn nadelig zowel voor de medewerkers als voor de werkgever. Het is gelukkig relatief makkelijk te voorkomen. Het is een kwestie van schoonmaken. Maar wel op de juiste manier. Een verkeerde manier kan het namelijk erger maken.
Stofexplosie is een onderdeel van ATEX. ATEX gaat over explosieve atmosferen. Hierin wordt onderscheid gemaakt tussen gas, damp- en vloeistofexplosiegevaar en stofexplosiegevaar. Stofexplosies hebben over het algemeen een groter effect dan gasexplosies. Bij stofexplosies bestaat namelijk de kans op secundaire explosies door het opdwarrelen van stoflagen door de schokgolf van een eerdere explosie. Daarom zijn stoflagen een aandachtspunt.
Een stof laag is verwaarloosbaar wanneer deze maximaal 0,1 mm dik is. Een vuistregel is dat voetstappen niet zichtbaar zijn in een verwaarloosbare stoflaag. Bij een dikkere stoflaag is er voldoende stofafzetting om een explosieve stofwolk te vormen. Als deze laag korter dan acht uur aanwezig is, levert dit een zone 22 op. Is de stoflaag langer dan 8 uur aanwezig, dan betekent dit een aanscherping van de zone en geldt een zone 21. Wat weer effect heeft op de apparatuur die in de zone mag worden toegepast.
Niet elk type stof is explosief. Dit is afhankelijk van verschillende fysische eigenschappen van het stof. Niet explosieve stoffen kunnen wel schadelijk zijn voor de gezondheid van de medewerkers. Een voorbeeld is stof dat vrijkomt bij het bewerken van gesteenten. Dit stof is niet brandbaar, maar kan kwarts bevatten wat kankerverwekkend kan zijn wanneer dit wordt ingeademd.
Stof kan nadelige effecten hebben op de gezondheid van medewerkers. Voor verschillende stofsoorten zijn concentraties vastgesteld welke gemiddeld gezien over een werkdag niet overschreden mogen worden, grenswaarden. Overschrijding van grenswaarden kan direct maar ook uitgestelde effecten hebben. Voorbeelden van effecten zijn kortademig, hoesten, beklemmend gevoel op de borst, COPD, allergieën of kanker. In samenwerking hebben Long Alliantie Nederland en het Longfonds de werk en long check gelanceerd. Medewerkers maar ook werkgevers kunnen hiermee checken of (gevaarlijke) stoffen op hun werkplek invloed kunnen hebben op de gezondheid van hun luchtwegen.
Het opruimen van stof kan op verschillende manieren. Schoonblazen met perslucht en opvegen met een bezem zijn methoden die veelvuldig worden toegepast. Het is makkelijk en voordelig. Het nadeel is alleen dat het stof opnieuw in de lucht wordt gebracht. Dit heeft tot effect dat de medewerker het stof nog een keer in kan ademen. Ook kan een niet blootgestelde collega alsnog bloot worden gesteld aan het stof, waardoor het risico op ziektes toeneemt. Daarnaast kan een explosieve stofwolk ontstaan. Het opgeblazen stof dwarrelt weer neer, ook op niet of moeilijk bereikbare plaatsen. Dit stof is permanent aanwezig en kan voor een secundaire explosie zorgen. Daardoor dient de zoneclassificatie te wordenaangescherpt.
Voorkomen van stofafzetting en -ophoping in en om de machines heeft meer effect. Hiervoor kan gebruik worden gemaakt van goed afgesloten machines, plaatselijk afzuiging of onderdruk in de machines. Dit is niet op alle plekken mogelijk. Als dat het geval is, kan worden gekozen voor maatregelen op een lagere trede in de arbeidshygiënische strategie en kan worden overgegaan naar een andere schoonmaakmethode.
Schoonmaakmethoden die minder stof laten opdwarrelen zijn het stof opzuigen of natschoonmaken. Hierbij dienen twee kanttekeningen te worden geplaatst. Met stofzuigen moet worden opgepast voor het ontstaan van een mogelijke ontstekingsbron in de stofzuiger. Hierover meer in het artikel van Fokko van de Koppel. En met natschoonmaken moet worden gezorgd dat al het water en stof worden afgevoerd. Wanneer het water met het stof aanwezig blijft en opdroogt, is het stof nog steeds aanwezig op de werkvloer. Waardoor het alsnog in de lucht kan komen.
Op het gebied van ATEX kan het voorkomen van stoflagen zorgen voor een zogenaamd NGG (Niet Gevaarlijk Gebied). Dit heeft tot resultaat dat er geen strenge eisen worden gesteld aan de apparatuur in het kader van explosieveiligheid.
Voor de medewerkers betekent het voorkomen van stofvorming dat er mogelijk met minder of zelfs zonder PBM’s kan worden gewerkt. Het kan na beoordeling blijken dat het gebruik van stoffiltermaskers niet noodzakelijk meer is.
Heeft u vragen over explosieveiligheid, gevaarlijke stoffen of andere onderwerpen op het gebied van arbeidshygiëne? Laat het mij weten, ik help u graag.
Opslag en transport van gevaarlijke stoffen zijn gebonden aan strenge regels, zoals de PGS en ADR. Als er door een bedri...
