(function(w,d,s,l,i){w[l]=w[l]||[];w[l].push({'gtm.start': new Date().getTime(),event:'gtm.js'});var f=d.getElementsByTagName(s)[0], j=d.createElement(s),dl=l!='dataLayer'?'&l='+l:'';j.async=true;j.src= 'https://www.googletagmanager.com/gtm.js?id='+i+dl;f.parentNode.insertBefore(j,f); })(window,document,'script','dataLayer','GTM-NN6VMBC');

22-01-2025

Verduurzaming NSTM-terrein in Haarlem: warmte en koude opslaan in bodem

Nieuw energiesysteem voor NS-terrein. 

Op het NSTM-terrein in Haarlem worden de komende jaren verschillende duurzame ontwikkelingen doorgevoerd. Een belangrijk onderdeel hiervan is het aanleggen van een open bodemenergiesysteem, waarmee opgeslagen warmte en koude uit de bodem wordt uitgewisseld met de klimaatinstallaties van de gebouwen. KWA is er trots op om aan dit project te kunnen bijdragen. Wij hebben het ondergronds ontwerp en de vergunningsaanvraag verzorgd.

Het bovengronds ontwerp is opgesteld door installatieadviesbureau Sweegers en De Bruijn. Vanwege bodemverontreiniging op deze locatie was het essentieel dat deskundigen op het gebied van bodemenergie en bodemkwaliteit hun expertise bundelden om het project succesvol uit te voeren.

Focus op verduurzaming

Het NSTM-terrein is, al sinds het ontstaan van de Nederlandse Spoorwegen in 1839, in gebruik voor het onderhouden en moderniseren van treinen. Het vervult een belangrijke rol voor het treinverkeer in Nederland en als werkgever in de regio. Om de toekomst van deze locatie te waarborgen, ligt de focus op verduurzaming en herinrichting. Er is een bodemenergiesysteem ontworpen, dat de basis vormt van de nieuwe duurzame klimaatinstallaties voor  de bestaande gebouwen. Er worden 2 warme- en 2 koudebronnen geboord tot een diepte van maximaal 200 meter.

Hoe werkt het? 

Het systeem werkt als volgt: in de winter wordt warm grondwater uit de warme bronnen omhoog gepompt. De warmtepomp verhoogt de temperatuur van de gebouwinstallaties, waardoor de gebouwen verwarmd worden. Nadat de warmte is afgegeven aan het gebouw, wordt het door de verdamperkoude afgekoelde water opgeslagen in de koude bronnen in de bodem.

In de zomer gebeurt het omgekeerde. Het water uit de koude bronnen wordt dan gebruikt om de gebouwen te koelen, en het opgewarmde water wordt vervolgens teruggevoerd naar de warme bronnen in de bodem. De bodemenergie-installatie en de gebouwinstallaties zijn via een warmtewisselaar van elkaar gescheiden. 

Bodem als batterij

Op deze manier fungeert de bodem als een soort batterij die warmte en koude opslaat en afgeeft wanneer nodig. Het systeem is duurzaam, CO2-arm en verbruikt alleen elektriciteit voor het gebruik van de warmtepomp en het overpompen van water. Het overgrote deel van de energie is afkomstig uit de lokale bodem.

Aanwezige bodemverontreiniging

Aangezien er in het verleden veel treinverkeer en onderhoud op deze locatie heeft plaatsvonden, is de bodem op sommige plaatsen verontreinigd. Er zijn verschillende saneringen uitgevoerd, waarbij een groot deel van de aanwezige bodemverontreinigingen reeds is verwijderd. Toch zijn er mogelijk nog steeds restverontreinigingen aanwezig in de bovenste bodemlagen. In het grondwater zijn de restverontreinigingen aanwezig tot ongeveer 55 meter diepte. Het bodemenergiesysteem verpompt grondwater vanaf een diepte van minimaal 90 meter. Daarom wordt niet verwacht dat de nog aanwezige verontreinigingen worden beïnvloed door het systeem door de aanwezigheid van aangetroffen tussenliggende kleilagen.

Mocht er tijdens de werkzaamheden toch onverwacht verontreinigd materiaal aangetroffen worden, dan kan  KWA specifieke bodemadviezen geven om hier veilig en zorgvuldig mee om te gaan.

Het open bodemenergiesysteem wordt aangelegd binnen een interferentiegebied, een gebied waar in de toekomst meerdere bodemenergiesystemen worden voorzien.

Bodemenergieplan opgesteld

Om te waarborgen dat ook andere partijen in de toekomst duurzaam gebruik kunnen maken van de bodem, is er een bodemenergieplan opgesteld. Hierin staan voorschriften die helpen bij het verantwoord inrichten van nieuwe bodemenergiesystemen om de ondergrond zo maximaal mogelijk energetisch te kunnen benutten.

Samen de beste locatie bepalen

KWA heeft veel ervaring met het opstellen van deze plannen en doet dit regelmatig voor gemeenten in heel Nederland. De voorschriften in een bodemenergieplan zijn speciaal afgestemd op de betreffende locatie. Voor het NSTM-terrein zijn bijvoorbeeld specifieke dieptes bepaald voor de filters, bronposities, en de maximale capaciteit per bron. Onze specialisten op het gebied van bodemenergie en bodemverontreiniging hebben samen de beste locaties voor de bronnen bepaald, waarbij ze rekening hebben gehouden met zowel de verontreinigingen in de bodem als de (lokale) regelgeving.

Verschillende vakgebieden komen samen 

KWA is dé partner voor projecten waarin verschillende vakgebieden samenkomen. Dankzij onze ervaring met industriële projecten beschikken we naast de hierboven genoemde technische expertise, ook over kennis van bovengrondse installaties, corrosie, waterkwaliteit en energiemanagement. Dat maakt ons bij uitstek geschikt voor projecten die een integrale aanpak vereisen.

Boorwerkzaamheden zijn gestart

Het vergunningsproces voor de aanleg van het open bodemenergiesysteem op het NSTM-terrein is inmiddels succesvol afgerond. De vergunning is afgegeven en de eerste boorwerkzaamheden zijn gestart. In 2025 zijn alle bronnen geboord en is het systeem operationeel. Hiermee wordt dan het NSTM-terrein van CO2-vrije energie voorzien. Een fijn idee, als u in één van die omgebouwde NS-treinen door het land reist.

Bekijk ook:
Geschreven door
Ad van Bokhoven
Geohydrologie en bodemenergie

Tel.: 0334221360

E-mail: avb@kwa.nl

Joris Groot
Bodemenergie en geothermie

Tel.: 0334221365

E-mail: jhg@kwa.nl

Vorig bericht

09-01-2025

Klimaatadaptatie-onderzoek door KWA

Inzicht krijgen in risico's van extreme weersituaties. 

Gerelateerde dienst
Bodemenergie en aquathermie

Bodemenergie en aquathermie zijn een duurzame methode voor koude- en warmtevoorziening van gebouwen en woonwijken. Voora...